تاثیر آرامش روحی در افزایش شیر
این طعنه عامیانه است که:«حرص نخور؛ شیرت خشک می شود».
یبوست مادر را درمان کنید
یبوست، به طور مستقیم، شاید کمتر روی میزان شیر تاثیر بگذارد امّا قطعا کیفیت آن را کاهش خواهد داد.
تعادل هورمونی مادر را تامین کنید
بسیاری از ناتوانی های مادران در تامین شیر کافی برای فرزندانشان، به عدم تعادل و به ویژه کمبود هورمون های زنانه در ایشان مربوط می شود. این مشکلات در بین زنان امروزی بسیار شایع است امّا متاسّفانه در دوران پس از زایمان و به علّت عدم رعایت رسوم طبّ اسلامی در بین ایرانیان از سوی مادران جوانتر این مشکلات، تشدید و منجر به عوارضی ازجمله افسردگی پس از زایمان میشود
بدلیل بوجود امدن مشکلات هورمونی پس از زایمان به تغذیه مادران در دوران شیردهی توجّه کافی داشته باشید. مادر باید مصرف غذاهای باکیفیت را مدّنظر قرار دهد تا افت بدنی ناشی از دوران بارداری را سپری کند؛ به ویژه هرگونه نشانه ای مبنی بر کم خونی باید به طور جدّی پیگیری شود. متاسّفانه بسیاری از مادران جوان، به جای آن که به فکر سلامت خود و نوزاد دلبندشان باشند؛ به دنبال به دست آوردن تناسب اندام از دست رفته! هستند و در دوران شیردهی اقدام به گرفتن رژیم می کنند که کاری است بسیار ناپسند و غیرعلمی که می تواند علاوه بر محرومیت نوزاد از شیر باکیفیت و کافی، عوارض ناگواری ازجمله ریزش موی شدید مادر را به دنبال داشته باشد و این در حالی است که خود شیردهی، یکی از مهمترین عوامل بازگشت وزن مادر به حالت سابق است.
مکیدن سینه از سوی کودک
مهمترین عامل تحریکی ترشّح شیر است بنابراین از کارهایی که تمایل او به پستان مادر را کم می کنند؛ خودداری کنید. در واقع، شیر دادن نوعی جریان عرضه و تقاضاست. شیر در صورتی تولید میشود که کودک شیر بخورد و میزان شیری که کودک میخورد به بدن مادر میفهماند که باید چه مقدار شیر تولید کند. اگر کودک کمتر شیر بخورد، بدن مادر هم شیر کمتری تولید خواهد کرد.در این رابطه به نکات ذیل توجّه کنید:
خودداری از هرگونه فعّالیت سنگین
چــه ورزش مــنـظـم و در حـد مـتعادل در زنـانی که قبل از بارداری از نظر جسمانی متناسب بوده اند مانعی برای شیردهی نیست اما پس از فعالیت بدنی شدید مادر شیرده، به علت ورود اسید لاکتیک به شیر، ممکن است طعم تلخی در شیر ایجاد شود و شیرخوار از خوردن شیر امتناع کند. ضمن توصیه به خودداری از هرگونه فعّالیت سنگین(به ویژه در روزهای نخست پس از زایمان)، در این مواقع لازم است مادر قبل از شیردادن، سینه خود را بشوید و اگر هنوز کودک مایل به شیر خوردن نیست مقدار کمی از شیر خود را قبل از تغذیه شیرخوار بدوشد و دور بریزد.
مصرف نوشابه های کافیین دار اعم از چای، قهوه، کوکاکولا و … ممکن است سبب تحریک پذیری، بی اشتهایی و کم خوابی شیرخوار شود. همچنین از آشامیدن الکل نیز باید خودداری کرد.
غذاهای مضر برای افزایش شیر
مصرف برخی غذاها مانند سیـر، انواع کلـم، پـیاز، مارچوبه، تربچه و یا غذاهـای پرادویه و پـر چاشنی ممکن است روی طعم شیر اثر بگذارد و تغییر ناگهانی طعم شیر سبب تمایل نداشتن شیرخوار به شیرخوردن شود. با توجه به تاثیر برخی مواد غذایی بر طعم شیر، در صورتی که شیر خوار از شیر خوردن امتناع می کند بهتر است مادران از مصرف این مواد خودداری کرده یا مصرف آن را محدود کنند.
هر شیشه شیر خشک، آب، آب میوه و هر گونه خوراکی جز شیر که به کودک می دهید؛ به همان اندازه از شدّت و مدّت مکیدن سینه از سوی شیرخوار کم می شود و این باعث میشود که بدن مادر شیر کمتری تولید کند.
تغذیه با شیشه: برای کودک، مکیدن شیر از شیشه راحت تر از مکیدن شیر از سینه مادر است؛ بنابراین، تغذیه کودک با شیشه باعث میشود که کودک سینه را به خوبی نگیرد و ترجیح دهد که برای راحتی بیشتر با شیشه تغذیه کند.
کودک خواب آلوده: در چند هفته اول، برخی کودکان غالبا میخوابند و خیلی کم تقاضای شیر میکنند؛ اما شما در هر صورت هر دو ساعت یک بار در روز و هر ۴ ساعت در شب به کودک شیر دهید تا میزان شیرتان کم نشود.
زمانبندی برای شیردهی:نباید طبق زمانبندی خاصی به کودک شیر داد. اگر هر وقت که کودک احساس گرسنگی بکند، به او شیر دهید، شیرتان افزایش پیدا می کند؛ اما زمانبندی مشخص برای شیردهی به تولید و ازدیاد شیر لطمه وارد میکند. زمانبندی برای شیردهی، چنانکه در بند قبل گفتیم، تنها در چند هفته اوّل و آن هم برای کودکانی که زیاد می خوابند باید اجرا شود. هر چه دفعات شیر دهی بیشتر شود شیر هم خود ببخود بیشتر میشود.
قطع شیردهی مادر: قطع شیردهی به هر دلیل که باشد(حتّی به صورت موقّت و کوتاه مدّت)به تولید شیر و میزان آن آسیب میرساند.
خوراکی های مفید برای افزایش شیر در مادران
اوّلین غذای مادر بعد از زایمان و دیدن خون نفاس
اوّلین غذای مادر بعد از زایمان و دیدن خون نفاس تا آخر دوران شیردهی، رُطَب و خرمای تازه است و همچنین بعد از وعدههای غذائی هفت عدد خرما بخورد (در روایات شیعه آمده).
۱٫ به همراه غذا سبزی ریحان و سبزی
۲٫پونه بخورد (در روایات شیعه آمده).
۳٫به همراه غذا یک قاشق مربّاخوری زیرۀ شیرین بخورد.
۴٫ به همراه غذا کاهو بدون سُس بخورد (به شرطیکه کم خونی ژنتیکی فاویسم و کمخونی داسی شکل نداشته باشد)، گرچه خوردن کاهو پُختِه بهتر است.
۵٫ وسط روز، عصرانه و شب، یعنی در شبانه روز سه استکان چای رازیانه، مخلوط با عسل بنوشد.
۶٫ همراه صبحانه شیرعسل، شیرخرما، حلیم گندم گوشت بخورد.
۷٫ عصرانه و وسط روز میوۀ انگور بخورد، بعد از غذا یک قاچ خربزه بخورد.
۸٫ آبگوشت بخورد.
۹٫ داروی ترکیبی انیسون و شیر افزای طب اسلامی
۱۰٫ در ۲۴ ساعت یک قاشق مربّاخوری پنبه دانه (تخم پنبه) بخورد. و شبها هفت برگ کاسنی بخورد.
۱۱٫ در شبانه روز یک قاشق چایخوری سیاهدانه بخورد. و گُل قاصدک با سالاد کاهو (بدون سُس) بخورد.
۱۲٫ روزی دو مُشت باقِلّای آب پز بخورد (به شرطیکه کمخونی ژنتیکی فاویسم نداشته باشد).
۱۳٫ در طول روز چهارده عدد اسفند (اسپند) بخورد.
۱۴٫ هر صبح و ظهر و شب، یک قاشق مربّاخوری عسل آویشن به همراه شیر، آب، آبجوش وِلَرم بخورد.
۱۵٫ هر ششساعت یک لیوان آبو یک لیوان آبجوش وِلَرم بخورد.آب فاتر
۱۶٫ هفت برگ سبزی کاسنی شبها قبل از خواب بخورد.
۱۷٫ اگر شیر مادر آبکی است حتّی در زمانیکه ۲۰ دقیقه از هر پستان شیر میدهد [زیرا ۱۰ دقیقه أوّلِ شیر دادن، آبکی است ولی ۱۰ دقیقه دومِ شیر دادن، ویتامینها و پروتئینهای آن بیشتر است] بایستی مادر در هر شبانه روز ۱۴ مغز خام بادام شیرین درختی بخورد.
۱۸٫ در هر ۲۴ ساعت سه وعده شیر تازۀ گاو، جوشیده و بخورد.
۱۹٫ نصف قاشق چایخوری پودر گُلپَر با عسل مخلوط گردد، و میل شود.
۲۰٫ خوردن برگ پُختۀ چغندر
۲۱٫ شبها قبل از شام، خوردن هفت عدد آلوبخارا (بصورت مکیدنی)
۲۲٫ مخلوط یک قاشق چایخوری زنجفیل با یک قاشق چایخوری رازیانه، بخورید.
۲۳٫ مصرف انار شیرین با پردۀ نازک روی دانهها بعد از غذا یا رُبّ انار شیرین توسّط زنان باردار و مادران شیرده، موجب تقویت مادر و فرزند شده و به رشد آیندۀ کودک کمک خواهد نمود.